تفاوت گنجیاب و فلزیابهای تاسیساتی چیست؟
فلزیابها ابزارهایی هستند که برای شناسایی فلزات زیر سطح زمین استفاده میشوند، اما هدف و طراحی آنها بسته به کاربرد متفاوت است. دو دسته اصلی فلزیاب وجود دارد: فلزیابهای تفریحی یا گنجیاب و فلزیابهای تاسیساتی. هر کدام از این دو دسته برای شرایط و اهداف خاصی مانند لوله یاب فلزی طراحی شدهاند و عملکرد آنها تفاوتهای اساسی دارد. در این مقاله به بررسی دقیق تفاوتها و کاربردهای هر دو نوع میپردازیم.
-
فلزیابهای تفریحی و گنجیاب
فلزیابهای تفریحی یا گنجیاب بیشتر برای کشف گنجینهها، سکهها، جواهرات و اشیای فلزی کوچک استفاده میشوند. ویژگیهای اصلی این نوع فلزیاب عبارتند از:
الف) حساسیت بسیار بالا گنجیاب
فلزیابهای گنجیاب به گونهای طراحی شدهاند که حتی کوچکترین قطعات فلز، از جمله طلا و نقره، را در عمق زیاد شناسایی کنند. حساسیت بالا برای کشف اشیای کوچک و با ارزش ضروری است.
ب) تمرکز روی فلزات خاص
این دستگاهها اغلب قابلیت تشخیص فلزات گرانبها و تفکیک آنها از فلزات بیارزش را دارند. برای مثال، میتوان بین طلا، نقره و مس تفاوت قائل شد.
ج) عملکرد در عمق زیاد
فلزیابهای گنجیاب قادرند تا چندین متر زیر سطح زمین را کاوش کنند. این ویژگی برای کشف گنجینههای دفنشده در عمق زیاد ضروری است.
د) مناسب برای زمینهای طبیعی
این فلزیابها عمدتاً برای کار در زمینهای طبیعی طراحی شدهاند و حساسیت آنها به کوچکترین تغییرات فلزات در خاک بالاست. بنابراین، در محیطهای شهری یا پر از نخاله کارایی کمتری دارند.
-
فلزیابهای تاسیساتی
فلزیابهای تاسیساتی، یا همان Utility Metal Detectors، برای شناسایی و آشکارسازی زیرساختهای مدفون شهری مانند دریچهها، شیرخطها، مفصل ها … استفاده میشوند. ویژگیهای کلیدی این دستگاهها عبارتند از:
الف) تمرکز روی دقت موقعیت
هدف اصلی فلزیابهای تاسیساتی تعیین موقعیت دقیق تجهیزات و زیرساختها است تا عملیات حفاری و تعمیرات بدون آسیب به شبکه انجام شود.
ب) حذف اثر نخالههای شهری و مواد معدنی
این دستگاهها قادرند نویز ناشی از خاک، رطوبت، نخالهها و مواد معدنی را فیلتر کنند. در نتیجه، تنها تجهیزات و زیرساختهای فلزی مهم و مرتبط آشکار میشوند.
ج) تمرکز روی تفکیک جنس هدف
فلزیابهای تاسیساتی توانایی تفکیک فلزات کاربردی، مانند آهن دریچهها یا برنج شیرخطها، از سایر فلزات غیرضروری همانند آلومینیوم، مس و … را دارند. این ویژگی باعث میشود که کاربر بتواند با دقت بالایی عملیات حفاری یا تعمیر را انجام دهد.
د) عملکرد در محیطهای شهری و صنعتی
این فلزیابها برای کار در شرایط پیچیده شهری طراحی شدهاند و میتوانند در محیطهای با نویز شدید و موانع زیرسطحی کار کنند. حساسیت آنها به اشیای کوچک کم است، زیرا هدف آشکارسازی زیرساختها و تجهیزات بزرگ است.
-
مقایسه گنجیاب و فلزیاب تاسیساتی
| فلزیاب گنجیاب | فلزیاب تاسیساتی | ویژگی |
| کشف گنجینهها، سکهها، جواهرات | شناسایی زیرساختهای مدفون (لوله یاب فلزی،دریچه، شیرخط، مفصل، …) | هدف اصلی |
| بسیار بالا به کوچکترین فلزات | حساسیت محدود به فلزات بزرگ و زیرساختی | حساسیت |
| بر اساس ارزش و نوع فلز | بر اساس جنس و کاربرد تجهیزات | تفکیک فلزات |
| بین 2.5 تا 5 متر (بسیار زیاد) | بین 1.5 تا 2.5 متر، اما دقیق در تعیین موقعیت | عمق عملکرد |
| زمینهای طبیعی، مناطق غیرشهری | محیطهای شهری، صنعتی، خاکهای متراکم | محیط مناسب |
| کمتر مقاوم به نخالهها و رطوبت | حذف نخالهها، رطوبت و مواد معدنی | مقابله با نویز |
| تفریحی و باستان شناسی | عملیات حفاری، تعمیرات، نگهداری زیرساخت | کاربرد |
-
اهمیت انتخاب صحیح فلزیاب برای کاربرد مورد نظر
انتخاب نوع فلزیاب مناسب بستگی به هدف کاربری دارد:
- برای علاقهمندان به گنج و باستان شناسی: فلزیاب گنجیاب بهترین انتخاب است، زیرا میتواند اشیای کوچک و فلزات گرانبها را در عمق زیاد شناسایی کند.
- برای پیمانکاران و شرکتهای تاسیساتی: فلزیابهای تاسیساتی بهترین گزینه هستند، زیرا تمرکز آنها روی دقت موقعیت، تفکیک جنس هدف و حذف نویزهای محیطی است.
استفاده از نوع نامناسب فلزیاب میتواند منجر به اشتباه در تعیین موقعیت، از دست رفتن زمان و هزینه اضافی شود.
بطور کلی فلزیاب های تفریحی در محیط های شهری و صنعتی قادر به عملکرد صحیح نیستند. از معروف ترین فلزیاب های تاسیساتی بازار ایران که هزاران عدد از آن در صنایع مختلف نفت ، گاز ، آب و فاضلاب، برق و مخابرات توسط سازمان ها و پیمانکاران آنها استفاده میشود فلزیاب های دیحیتال کاسپی-2 و اورامی-2 ساخت شرکت دانش بنیان فرآیند ارقام پرداز هستند. (صدها عدد از این فلزیاب های تاسیساتی به کشورهای دیگر جهان نیز صادر شده اند)
-
نکات مهم در خرید فلزیاب تاسیساتی
- دقت بالا در تعیین موقعیت: دستگاه باید بتواند محل دقیق دریچهها، شیرخطها و کابلها را مشخص کند.
- توانایی حذف نویز محیطی: مقاومت در برابر رطوبت، نخالههای شهری و مواد معدنی.
- قابلیت تفکیک جنس هدف: امکان شناسایی و تمایز تجهیزات فلزی کاربردی از فلزات غیرضروری.
- عملکرد در محیط شهری و صنعتی: مناسب برای خاکهای متراکم و مناطق دارای نویز زیاد.
- سادگی کاربری و نگهداری: دستگاه باید رابط کاربری ساده و دوام بالا داشته باشد.
- امکان تهیه گزارش و ثبت موقعیت جغرافیایی هدف کشف شده جهت انتقال به نرم افزارهای GIS
-
جمعبندی
در نهایت، تفاوت اصلی گنجیاب و فلزیابهای تاسیساتی در هدف طراحی و محیط عملکرد است. گنجیابها برای کشف اشیای کوچک و فلزات گرانبها در عمق زیاد مناسب هستند و حساسیت بالایی دارند، در حالی که فلزیابهای تاسیساتی برای مسیریابی دقیق زیرساختهای شهری و صنعتی طراحی شدهاند و تمرکزشان روی دقت، تفکیک جنس هدف و حذف نویزهای محیطی است.
با درک این تفاوتها، میتوان دستگاه مناسب برای هر کاربرد را انتخاب کرد و از زمان و هزینهها به شکل بهینه استفاده نمود.
✅ کلمات کلیدی SEO استفاده شده:
- گنجیاب
- فلزیاب تاسیساتی
- مسیریابی خطوط زیرزمینی
- شناسایی دریچه و شیرخط
- تفکیک فلزات
- آشکارسازی زیرساختها
- حذف نویز محیطی
- دقت موقعیت فلزیاب
