استانداردها و الزامات ایمنی در استفاده از دستگاه‌های نشت‌یاب صنعتی

استانداردها و الزامات ایمنی در استفاده از دستگاه‌های نشت‌یاب صنعتی

مقدمه

استفاده از دستگاه‌های نشت‌یاب صنعتی در صنایع آب، گاز، نفت و پتروشیمی نقشی حیاتی در افزایش ایمنی، کاهش هدررفت و پیشگیری از حوادث دارد. اما بهره‌برداری از این تجهیزات تنها زمانی مؤثر و ایمن است که مطابق با استانداردها، الزامات فنی و دستورالعمل‌های بین‌المللی ایمنی انجام شود.
در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین استانداردهای مرتبط با طراحی، تولید و استفاده از دستگاه‌های نشت‌یاب صنعتی می‌پردازیم و همچنین نکات ایمنی، آزمون‌های الزامی و الزامات محیطی مرتبط با این تجهیزات را مرور می‌کنیم.

1. تعریف و اهمیت نشت‌یاب‌های صنعتی

نشت‌یاب صنعتی دستگاهی است که با استفاده از فناوری‌های آکوستیکی، الکترومغناطیسی، راداری یا مادون‌قرمز (Infrared) می‌تواند محل دقیق نشت را در خطوط تحت فشار یا تأسیسات زیرزمینی تشخیص دهد و الزامات یک محصول صنعتی الکترونیکی را رعایت کرده باشد.
این تجهیزات در صنایع مختلف مانند:

• شبکه‌های آب و فاضلاب شهری،
• خطوط انتقال گاز،
• پالایشگاه‌ها و صنایع پتروشیمی،
• سیستم‌های تهویه و سردسازی صنعتی

به‌کار می‌روند. در نتیجه، خطای انسانی یا فنی در استفاده از آن‌ها ممکن است منجر به آسیب‌های جدی، انفجار یا آلودگی محیطی شود.

2. استانداردهای بین‌المللی مرتبط با طراحی و ایمنی

دستگاه‌های نشت‌یاب صنعتی باید با مجموعه‌ای از استانداردهای فنی و ایمنی بین‌المللی هم‌خوانی داشته باشند، از جمله:

برندهایی مانند پریجا (PERIJA) ساخت شرکت فرآیند ارقام پرداز، با رعایت الزامات IEC، EMC، CE و RoHS طراحی می‌شوند تا قابلیت استفاده در پروژه‌های بین‌المللی را داشته باشند.

3. الزامات ایمنی در بهره‌برداری میدانی

در هنگام استفاده از دستگاه‌های نشت‌یاب صنعتی، رعایت نکات زیر الزامی است:

الف) شرایط الکتریکی و محیطی

• پیش از روشن کردن دستگاه، ولتاژ منبع تغذیه با مقدار مجاز روی برچسب تطبیق داده شود.
• در محیط‌های دارای میدان‌های مغناطیسی قوی یا نویز بالا از فیلتر فریت‌دار روی کابل‌ها استفاده شود.
• در محیط‌های مرطوب یا قابل انفجار، تنها از تجهیزات دارای درجه حفاظت IP65 یا بالاتر و تأییدیه ATEX Zone 1 یا Zone 2 استفاده گردد.

ب) ایمنی کاربر

• اپراتور باید آموزش‌دیده و دارای آشنایی کامل با فناوری نشت‌یابی باشد.
• در کار با دستگاه‌های آکوستیک، استفاده از هدفون‌های دارای محافظ شنوایی استاندارد EN 352 الزامی است.
• در عملیات شبانه یا نقاط کم‌نور، از چراغ‌های ضدانفجار (Ex) استفاده شود.
• هرگز با بالاترین صدا از هدفون استفاده نکنید زیرا سطح شنوایی اشباع شده و ممکن است حساسیت شنوایی به صداهای ضعیف کاهش یابد.
• در زمان کار با نشت یاب و استفاده از هدفون ایمنی خود را در برابر ترافیک و خودروهای عبوری رعایت کنید.

ج) ایمنی سیستم

• پیش از شروع نشت‌یابی، فشار خط و جریان آب یا گاز باید پایدار باشد.
• از ایجاد خلا یا مکش ناگهانی توسط پمپ‌ها خودداری شود تا اندازه‌گیری دچار خطا نگردد.
• تجهیزات باید هر ۱۲ ماه یک‌بار کالیبره (Calibration) شوند تا دقت اندازه‌گیری حفظ گردد.

4. آزمون‌های الزامی در تأیید کیفیت و ایمنی

پیش از عرضه یا بهره‌برداری، نشت‌یاب‌های صنعتی باید مراحل آزمون زیر را طی کنند:

شرکت فرآیند ارقام پرداز، برای اطمینان از کیفیت و ایمنی محصولات خود (از جمله پریجا پلاس و پریجا مینی) این آزمون‌ها را در مراحل کنترل کیفیت (QC) و تضمین کیفیت (QA) اجرا می‌کند.

5. مدیریت ریسک و نگهداری ایمن

مدیریت ایمنی تجهیزات نشت‌یاب صنعتی باید شامل موارد زیر باشد:

1. ثبت سوابق بازرسی و سرویس دوره‌ای
   هر دستگاه باید دفترچه ثبت وضعیت کالیبراسیون و سرویس داشته باشد.
2. استفاده از باتری‌های دارای حفاظت داخلی (Protected Li-Ion)
   برای جلوگیری از خطر انفجار یا افزایش دما.
3. تهویه مناسب در هنگام شارژ
   به‌ویژه در محیط‌های بسته یا دارای گازهای قابل اشتعال.
4. به‌روزرسانی نرم‌افزار دستگاه‌ها
   جهت رفع باگ‌ها و بهبود عملکرد امنیتی سیستم‌های ارتباطی (Bluetooth, Wi-Fi).

۶. الزامات زیست‌محیطی و بازیافت

با توجه به قوانین WEEE (Waste Electrical and Electronic Equipment Directive) و RoHS، شرکت‌های تولیدکننده موظف به طراحی محصولات قابل بازیافت و عاری از مواد سمی مانند سرب (Pb) و جیوه (Hg) هستند.
دستگاه‌های نشت یاب سری پریجا با رعایت این استانداردها تولید شده و دارای نشان CE و RoHS می‌باشند، که نشان‌دهنده سازگاری کامل با مقررات زیست‌محیطی اروپاست.

جمع‌بندی

ایمنی در استفاده از دستگاه‌های نشت‌یاب صنعتی تنها با رعایت استانداردهای بین‌المللی، آموزش اپراتورها و نگهداری اصولی تجهیزات تضمین می‌شود.
شرکت دانش‌بنیان فرآیند ارقام پرداز (FAP) با طراحی و تولید تجهیزات هوشمند و ایمن مانند پریجا پلاس و پریجا مینی، و با انطباق کامل بر استانداردهای IEC ، CE ، EMC  و  RoHS، گامی اساسی در ارتقای ایمنی و پایداری صنعت آب و تأسیسات ایران برداشته است.

منابع و مراجع

1. IEC 61010-1: Safety Requirements for Electrical Equipment for Measurement, Control, and Laboratory Use.
2. IEC 60529: Degrees of Protection Provided by Enclosures (IP Code).
3. ISO 14001: Environmental Management Systems – Requirements.
4. EN 61000-6-4: Electromagnetic Compatibility – Emission Standard for Industrial Environments.
5. ATEX Directive 2014/34/EU.
6. RoHS Directive 2011/65/EU.
7. Internal QC Documentation, FAP Technical Division (2024).

شرکت فرآیند ارقام پرداز (دانش بنیان)

تولید کننده آشکارسازهای زیرسطحی و ابزار دقیق تاسیسات

پیشرو و رهبر صنعت آشکارسازی زیرسطحی ایران

www.fap-company.com

sales@fap-company.com

021-57812

021-88909577